Jongeren | Handreiking kind en gezin

Heb speciale aandacht voor jongeren

Als het gaat om jeugd en gezin heeft de groep Oekraïense jongeren (12 tot 18 jaar) extra aandacht nodig. Er zijn meerdere signalen dat zij meer problemen krijgen en tegelijk minder in beeld komen bij hulp- en zorgverleners. Zij vinden echter vaak moeilijk aansluiting op de Nederlandse school door de taalbarrière en cultuurverschillen. Daar komt bij dat door de moeilijke toegang tot hoger onderwijs in Nederland er voor Oekraïense jongeren weinig perspectief is na de middelbare school.  

Naast Nederlandse school volgen zij bovendien vaak ook online school in Oekraïne. Een deel van de jongeren wil weer terug naar Oekraïne en ziet daardoor de noodzaak niet in van Nederlands leren. Een ander deel van de jongeren wil juist niet terug naar Oekraïne, omdat zij hun leven nu in Nederland aan het opbouwen zijn. Over het wel of niet terug willen naar Oekraïne kunnen ook discussies spelen tussen jongeren en hun ouders.  

Om uiteenlopende redenen zijn jongeren extra kwetsbaar.20  Zo staat in de RNA 2 van de GGD dat Oekraïense ontheemden minder kennis hebben van seksuele gezondheid dan Nederlanders. Vooral voor jongeren is dat problematisch, daarom is het goed om ze te voorzien van de juiste informatie. De GGD kan hierbij helpen, maar ook de website Zanzu die voorlichtingsmateriaal aanbied in de Oekraïense taal. Daarnaast kan het opbouwen van vriendschappen en het verkrijgen van een goed netwerk met peers en professionals van grote waarde zijn.21 Sociale contacten kunnen psychische problematiek verminderen, verbeteren het vermogen om om te gaan met verlies en leiden tot meer succesvolle aanpassing aan de situatie.22

Activiteiten kunnen hierbij helpen en dienen als uitlaatklep en zorgen voor afleiding, voldoening en plezier. Het is belangrijk om met het organiseren van activiteiten goed te luisteren naar waar de behoefte ligt.23  Betrek jongeren bij het organiseren van een activiteit en laat ze delen in de verantwoordelijkheid van het organiseren. Dat vergroot hun gevoel van eigen regie en autonomie. Bekijk het overzicht van het JeugdInstituut voor inspirerende initiatieven voor ontheemden jongeren. 

Verder hebben jongeren behoefte aan privacy, om alleen te zijn, maar ook alleen met leeftijdgenoten, zonder dat kinderen steeds rondrennen of aandacht willen of dat ze hun kamer moeten delen met mensen die ouder zijn dan zij.24 Dat is ook goed voor hun ontwikkeling. 

Die privacy krijgen zij echter vaak niet. In lang niet in alle opvanglocaties is daar de ruimte voor. 25 Daarom is het belangrijk om een plek op de opvang in te richten speciaal voor deze doelgroep. Ook kun je overwegen om de woonkamer of recreatieruimte op gezette tijden enkel voor de jongeren te openen. Er zijn ook verschillende trainingen voor jongeren te vinden op onze website. Zie hulpmiddelen. Betrek ook in dit soort beslissingen de jongeren zelf. Op de website van Slachtofferhulp zijn tips te vinden over hoe je het gesprek met jongeren aan kan gaan. 

20. GGD GHOR Nederland. (2023) Vooral mentale problemen bij Oekraïense ontheemden.

21. Movisie (2021) Aan de slag met het sociale netwerk.

22. Renkens, J., Van Den Muijsenbergh, M., Van Schie, R. M., (2022). Psychosociale problemen bij vluchtelingen en hun kinderen: Handreiking voor de huisartspraktijk. Radboudumc & Pharos.

23. Nederlands Jeugdinstituut. (z.d.-b). Ondersteuning van gevluchte kinderen en jongeren.

24. UNICEF. (2023) Hoe gaat het met de kinderen?

25. Kenniscentrum Phrenos. (2023). Sociale steun door lotgenoten heeft positieve effecten op de geestelijke gezondheid van jongvolwassenen met psychische problemen.

1. Het belang

Waarom het belangrijk is om kinderen en gezinnen te ondersteunen die gevlucht zijn uit hun land

2. Algemene handvatten

Leer omgaan met cultuurverschillen, werk aan vertrouwen, organiseer activiteiten, bied veiligheid en versterk het netwerk van ouders

3. Jongeren

Zorg voor taalondersteuning, bied culturele begeleiding, stimuleer activiteiten en ondersteun bij het het sociale netwerk

4. Signalen

Welke stressreacties zijn normaal en wanneer is er meer aan de hand? Herken tijdig de signalen en handel op tijd

5. Ouderschapsondersteuning

Probeer ouders zo goed mogelijk te ondersteunen door samen te bespreken en na te denken over hoe je dat kunt doen

6. Hulpmiddelen

Er zijn voor kinderen, ouders en professionals verschillende hulpmiddelen beschikbaar die je in kunt zetten

Op de hoogte blijven over psychosociale hulp in de opvang?

Het LOOP verstuurt maandelijks een nieuwsbrief met daarin belangrijke onderwerpen die spelen op het gebied van psychosociale hulpverlening (PSH). Zo lichten we elke nieuwsbrief een vraag uit die binnen is gekomen via de helpdesk en welk advies we daarin hebben gegeven. Ook delen wij regelmatig ‘good practices‘. Dit zijn succesvolle initiatieven uit de praktijk. 

Daarnaast kondigen wij belangrijk nieuws aan, zoals nieuwe webinars, werkbezoeken, nieuwe informatie en tips voor het organiseren van de opvang op alle (leef)gebieden voor ontheemden uit Oekraïne.

Volg ons op LinkedIn voor meer nieuws en nieuwe updates. 

Aanmelden nieuwsbrief