Hulpmiddelen | Handreiking kind en gezin

Laagdrempelige psychosociale interventies

Laagdrempelige psychosociale interventies (LPI’s) kunnen helpen psychische klachten te verminderen en erger te voorkomen bij kinderen, jongeren en ouders. Ze helpen bijvoorbeeld bij het vroegtijdig signaleren van psychische klachten en kunnen ervoor zorgen dat mensen tijdig passende hulp krijgen. LPI’s richten zich ook op het bevorderen van veerkracht en zelfredzaamheid. Daarbij kunnen ze (een gevoel van) meer eigen regie stimuleren. 

Uit een literatuurstudie van expertisecentrum Pharos blijkt ook dat LPI’s de veerkracht van kinderen en jongeren vergroten en dat die na deelname beter in staat zijn te werken aan hun school, sociale netwerk en toekomst. Pharos adviseert om LPI’s in te zetten ‘om volwassenen, jongeren en kinderen te leren hoe ze zichzelf en elkaar kunnen helpen en hun veerkracht te vergroten’. 

Er zijn verschillende interventies die je kunt inzetten. In onze keuzehulp laagdrempelige psychosociale interventies kun je eenvoudig een keuze maken tussen de verschillende interventies en lezen hoe je ze succesvol kunt inzetten. 

Hulpmiddelen

  • Reach now

    Ngo: War Child Doelgroep: begeleiders die met kinderen werken

    Inhoud programma: een laagdrempelige signaleringstool waarmee begeleiders die met kinderen werken kunnen signaleren indien kinderen psychische zorg nodig hebben. 

  • De VNG heeft een handreiking opgesteld over het signaleren van alleenstaande minderjarige Oekraïners zodat tijdig de juiste ondersteuning geboden kan worden. 
  • Het Centrum voor Interculturele GGZ biedt diverse vormen van ondersteuning voor professionals op het gebied van interculturele communicatie.  
  • De universiteit van Manchester heeft een korte folder vol praktische tips ontwikkeld voor opvoedsteun bij gezinnen uit oorlogssituaties.  
  • Het IMH Nederland en Vakblad Vroeg gaven op 5 april 2023 een (gratis) webinar Trauma Informed Care voor vluchtelingen met jonge kinderen. Het webinar biedt professionals informatie over wat zij kunnen verwachten als ze te maken krijgen met deze doelgroep. Naast informatie over trauma, stress en PTSS, geven de sprekers ook informatie over de cultuur en de gewoontes in Oekraïne op het gebied van zwangerschap en het opvoeden van jonge kinderen. Ook gaan ze in op het ondersteunen van ouders.  
  • Het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid heeft een animatievideo over stresshantering en de window of tolerance bij kinderen. 
  • Het Nederlands Jeugdinstituut heeft op haar website een themadossier over vluchtelingenkinderen. Op deze pagina’s is ook aandacht voor vluchtelingenkinderen uit Oekraïne. 
  • Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie (KJP) heeft een aantal tips en tools voor professionals op een rij gezet, met ook beeldverhalen. 
  • Nidos heeft een handreiking voor iedereen die te maken heeft met vluchtelingenkinderen uit Oekraïne die zonder ouders in Nederland verblijven. Met adviezen en aandachtspunten gebaseerd op de vele jaren ervaring van Nidos als voogdij-instelling voor alleenstaande minderjarige vluchtelingen. 
  • Over het omgaan met traumagerelateerde klachten bij kinderen en jongeren is een richtlijn opgesteld door de BPSW, het NIP en de NVO.  
  • Pharos heeft een pagina op hun website over belangrijke aandachtspunten bij de opvang van Oekraïense vluchtelingen. 
  • Pharos heeft een praktijkboek ontwikkeld met tips en adviezen voor de eerste lijn en het sociaal domein over psychosociale problematiek bij vluchtelingen. 
  • Pharos heeft een training over cultuursensitief werken. 
  • TouchToTell heeft in samenwerking met de vakgroep logopedie een communicatiehulpmiddel ontwikkeld om met Oekraïense kinderen en jongeren te communiceren als het spreken niet of moeizaam gaat. Deze praatplaten kunnen in principe door iedereen die dat wil gebruikt worden, zo ook opvangmedewerkers en andere professionals die contact hebben met Oekraïense kinderen. 
  • UNICEF heeft een checklist voor gemeenten geschreven voor een kindvriendelijke en veilige opvang voor Oekraïners. UNICEF adviseert opvanglocaties met het organiseren van deze ruimtes en traint de begeleiders van de kindvriendelijke ruimte om te zorgen dat ze de juiste handvatten hebben om de kinderen op een goede manier te kunnen begeleiden. Tijdens de training besteedt UNICEF aandacht aan omgaan met misdragingen, cultuursensitief werken en het signaleren van opmerkelijk gedrag van het kind. 
  • War Child heeft tips op een rij gezet: hoe steun je kinderen met een vluchtelingenachtergrond? 
  • Het kinderboek (in het Engels) My hero is You. Het boek richt zich op omgaan met oorlogsdreiging. 

Ngo: War Child Doelgroep: Ouders van kinderen

Inhoud programma: een support interventie voor ouders en verzorgers om hun stress te verlagen en hun welzijn te vergroten en er beter voor hun kind te kunnen zijn.

  • VluchtelingenWerk Nederland biedt preventieve ouderschapsondersteuning aan voor vluchtelingenouders. Tijdens die bijeenkomsten besteedt VWN aandacht aan het opvoeden van kinderen in Nederland, en aan het vinden van passende hulp- en dienstverlening voor hun kinderen.  
  • Stichting Oekraïners in Nederland heeft voor Oekraïners een gratis training over de verschillen tussen Nederland en Oekraïne. 
  • The Parent Guide is een folder en app voor ouders waarin zij praktische tips kunnen vinden over hoe zij hun kind de juiste ondersteuning kunnen bieden bij het leven als vluchteling. 
  • Augeo Foundation heeft voor ouders en professionals een animatievideo in het Oekraïens ontwikkeld over de impact van stress op een kind. 
  • Het Nederlands Jeugdinstituut heeft een pagina met praktische tips voor het voeren van een gesprek tussen ouder en kind over ingrijpende gebeurtenissen. 
  • Op de website van LOWAN is in meerdere talen een folder te vinden met daarin tips aan ouders over het opvoeden van een kind in de context van migratie. 

Minderpower/Mindfit

Ngo: VWN

Doelgroep: jongeren

Inhoud programma: training waarbij jongeren in groepsverband het onderwerp mentale gezondheid bespreekbaar maken.

OpenUp!

Ngo: VWN

Doelgroep: kinderen

Inhoud programma: Door middel van kunstactiviteiten kinderen in contact te laten komen met hun talenten, hun te laten ontsnappen aan dagelijkse zorgen.

 

  • Time4you

    Ngo: VWN

    Doelgroep: kinderen en jongeren tussen de 8 en 17 jaar

    Inhoud programma: Het informeren van kinderen en jongeren op kindvriendelijke wijze over allerlei onderwerpen die hun aangaan met als doel hun weerbaarder maken en hun toekomstperspectief te vergroten.

  • Mindspring 13+

    Organisatie: ARQ

    Doelgroep: jongeren vanaf 13 jaar

    Inhoud programma: preventieve groepsinterventie die bestaat uit psycho-educatie en opvoedondersteuning met als doel het verbeteren van de mentale gezondheid en de psychosociale vaardigheden.

  • Mindspring Junior

    Organisatie: ARQ

    Doelgroep: kinderen tot 13 jaar

    Inhoud programma: preventieve groepsinterventie die bestaat uit psycho-educatie en opvoedondersteuning met als doel het verbeteren van de mentale gezondheid en de psychosociale vaardigheden.

  • Ondersteuning inrichting kindvriendelijke ruimte & begeleiding

    Ngo: Unicef

    Doelgroep: kinderen

    Inhoud programma: de opvanglocatie helpen bij het inrichten van een kindervriendelijke ruimte en het trainen van beleiders op locatie om kinderen te begeleiden waarbij aandacht wordt besteed aan oa: veiligheid kind, bieden structuur kind, signaleren op opmerkelijk gedrag kind.

  • EASE

    Ngo: War Child

    Doelgroep: kinderen van 10 tot 14 jaar oud

    Inhoud programma: een vroege behandelinterventie ontwikkeld voor groepen kinderen met psychische klachten. Dit is een gerichte evidence based psychosociale methodologie.

  • Team-up

    Ngo: War Child, Save the Children, Unicef

    Doelgroep: kinderen van 6 t/m 18 jaar

    Inhoud programma: gestructureerde sport- en spelactiviteiten ter verbetering van het psychosociale welzijn van kinderen. Spelenderwijs leren kinderen omgaan met hun emoties.

  • Mylifejourneybook is een doe-boek voor kinderen uit Oekraïne waar ze hun ervaringen over de reis, hun herinneringen aan Oekraïne en hun hoop voor de toekomst kunnen opschrijven. Dit versterkt de veerkracht van kinderen omdat het hen bewust maakt van hun eigen kracht en steunbronnen. Afgewisseld met spelletjes en opdrachten worden vragen gesteld over hun reis, het dagelijkse leven in Oekraïne en Nederland en dingen die hen blij maken, zoals hun favoriete muziek, eten en superheld.  
  • Kindervakantiefestivals

    Ngo: VWN

    Doelgroep: kinderen en jongeren

    Inhoud programma: festival voor kinderen ter vergroting van contact tussen de kinderen en hen ‘gewoon kind te laten zijn’ en signalering en doorverwijzing van kinderen naar andere kinderactiviteiten.

  • Op de website van het LOOP staat een overzicht groepsinterventies voor kinderen die ingezet kunnen worden. Om een goede keuze te maken, kun je de keuzehulp invullen. 
  • Met Books away from home kunnen Oekraïense kinderen boeken maken om de connectie met het eigen land te behouden. 
  • De Kindertelefoon, AllesOké? Supportlijn, MIND Korrelatie en Luisterlijn bieden verschillende doelgroepen een luisterend oor. 

1. Het belang

Waarom het belangrijk is om kinderen en gezinnen te ondersteunen die gevlucht zijn uit hun land.

2. Algemene handvatten

Leer omgaan met cultuurverschillen, werk aan vertrouwen, organiseer activiteiten, bied veiligheid en versterk het netwerk van ouders.

3. Jongeren

Zorg voor taalondersteuning, bied culturele begeleiding, stimuleer activiteiten en ondersteun bij het het sociale netwerk.

4. Signalen

Welke stressreacties zijn normaal en wanneer is er meer aan de hand? Herken tijdig de signalen en handel op tijd.

5. Ouderschapsondersteuning

Probeer ouders zo goed mogelijk te ondersteunen door samen te bespreken en na te denken over hoe je dat kunt doen.

6. Hulpmiddelen

Er zijn voor kinderen, ouders en professionals verschillende hulpmiddelen beschikbaar die ingezet kunnen worden.

Op de hoogte blijven over psychosociale hulp in de opvang?

Het LOOP verstuurt maandelijks een nieuwsbrief met daarin belangrijke onderwerpen die spelen op het gebied van psychosociale hulpverlening (PSH). Zo lichten we elke nieuwsbrief een vraag uit die binnen is gekomen via de helpdesk en welk advies we daarin hebben gegeven. Ook delen wij regelmatig ‘good practices‘. Dit zijn succesvolle initiatieven uit de praktijk. 

Daarnaast kondigen wij belangrijk nieuws aan, zoals nieuwe webinars, werkbezoeken, nieuwe informatie en tips voor het organiseren van de opvang op alle (leef)gebieden voor ontheemden uit Oekraïne.

Volg ons op LinkedIn voor meer nieuws en nieuwe updates. 

Aanmelden nieuwsbrief