Het belang - Loket Ontheemden Oekraïne PSH

Het belang | Handreiking kind en gezin

Het is belangrijk gezinnen te ondersteunen om zo de veerkracht te vergroten

Het is belangrijk dat kinderen goede ondersteuning krijgen na ingrijpende gebeurtenissen. De meeste kinderen beschikken over veel veerkracht en het grootste deel, tachtig tot negentig procent, kan dan ook zonder al te veel extra hulp herstellen van de gebeurtenissen. Hulp vanuit de omgeving, zoals de ouder, een familielid of een leerkracht, is hierbij wel essentieel.³

Om het welzijn van kinderen te waarborgen is het belangrijk dat kinderen kunnen opgroeien in een veilige en kindvriendelijke omgeving. Ze moeten hier zichzelf kunnen zijn, zich thuis en veilig voelen, zich kunnen ontwikkelen en kunnen spelen. Het is daarom belangrijk dat kinderen opgroeien op een locatie waarin het belang van het kind centraal staat.

Daarnaast blijkt uit onderzoek dat positief, warm en aanwezig ouderschap de negatieve gevolgen van oorlog, geweld en stress kan verminderen.⁴ Een goede gezinsdynamiek – met emotionele verbondenheid, een heldere manier van communiceren en waar wordt gesproken over de potentieel traumatische gebeurtenissen – bepaalt hoe kinderen omgaan met de gebeurtenissen.

Maar het bieden van passende ondersteuning kan een uitdaging zijn voor ouders die ontheemd zijn.⁵ Het lukt een ouder of verzorger die zelf betrokken was bij de ingrijpende gebeurtenis niet altijd om veiligheid te bieden terwijl dit belangrijk is voor het welzijn van het kind. Met name voor de ouders die zelf kampen met stress en trauma is het bijna ondoenlijk om tijdig en adequaat te reageren op de behoeften van hun kinderen.

Daarnaast is uit literatuurstudies gebleken dat trauma bij ouders door kan worden gegeven aan hun kinderen.⁶ Als ouders niet (veel) praten over traumatische gebeurtenissen, kunnen kinderen een eigen beeld vormen over de traumatische gebeurtenissen die de ouder heeft meegemaakt. Ze creëren die beelden op basis wat ze op tv of sociale media zien of wat ze horen via verhalen van familieleden.⁷

Het is daarom belangrijk dat gezinnen ondersteuning krijgen om de veerkracht van kinderen te vergroten en door te kunnen verwijzen als meer hulp nodig is.

Het is dan belangrijk niet zomaar aan te nemen dat ontheemden die mogelijk traumatische gebeurtenissen hebben doorgemaakt ook getraumatiseerd zijn. Of dat ontheemden die veel veerkracht tonen geen ondersteuning nodig hebben. Het is daarom belangrijk om in gesprek te gaan met hen om te achterhalen wat zij nodig hebben. En op signalen te letten die wijzen op mogelijke psychische klachten.⁸

Het ondersteunen van gezinnen en in een vroeg stadium adequate hulp bieden in samenwerking met zorgpartijen⁹ kan in gevallen bijdragen aan het voorkomen dat trauma wordt doorgegeven van generatie op generatie.

Bronnen

3: Nederlands Jeugdinstituut. (z.d.). Ondersteuning van gevluchte kinderen en jongeren.

4: Sloover, M,. Stoltz, S., van Ee, E., (2023) Parent–Child Communication About Potentially Traumatic Events: A Systematic Review. Trauma, Violence, & Abuse, 0(0).

5. ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum. (z.d.). De mentale gezondheid van Oekraïense vluchtelingen.

6. Mooren, T. T. M., (2022). Consequenties van psychotrauma voor gezinsrelaties, ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum, & Universiteit Utrecht.

7. Universiteit Utrecht. (2022) Trauma’s Oekraïense vluchtelingen raakt het hele gezin.

8. Pharos. (2023) Vroegsignalering psychische klachten bij vluchtelingen.

9. ARQ Kenniscentrum Impact van Rampen en Crises. (2021) Richtlijn psychosociale ondersteuning geüniformeerden.