Stel vast wat de behoeften aan zorg en ondersteuning zijn onder Oekraïense ontheemden en wat opvangpersoneel nodig heeft om bewoners te ondersteunen.
Hieronder is meer te lezen over hoe je de behoeften kunt inventariseren onder zowel ontheemden als personeel op de opvanglocatie.
Onder Oekraïense ontheemden zijn mensen die al vóór hun vertrek psychische klachten hadden en die mee hebben genomen naar Nederland en mensen die tijdens hun verblijf klachten ontwikkelen. We weten inmiddels in ieder geval uit onderzoek2 dat veel ontheemden zich psychisch ongezond noemen. Ook is het bekend dat lang niet iedereen de ondersteuning en zorg krijgt die ze nodig hebben. Dat leidt in veel gevallen tot een mentale gezondheid die verslechtert of tenminste niet verbetert. In een enkel maar zeer ingrijpend geval leidt dat zelfs tot crisis- en overlastsituaties. Voldoende reden om PSH goed te organiseren.
Maar wat is ‘goed’ dan? Met een standpunt over PSH in de hand heb je de helft van het antwoord op die vraag (zie stap 2 van de routekaart). De andere helft wordt bepaald door de specifieke behoefte aan PSH. Als je die weet, weet je wat je zou moeten organiseren en inzetten om de mentale gezondheid van de ontheemde Oekraïners zo goed mogelijk te ondersteunen en verbeteren. (In dit geval bedoelen we primair de behoefte aan zorg en ondersteuning. Uiteraard is het ook verstandig om te kijken wat de behoeften zijn op de andere vlakken van PSH, dus aan informatie, praktische hulp en basishulp, maar de focus ligt op zorg en ondersteuning.)
Die behoefteninventarisatie kun je doen op verschillende manieren, van quick and dirty tot wetenschappelijk verantwoord. Wij raden aan het te doen op een manier die daar het midden van houdt. Die hebben we ontwikkeld in samenwerking met onze partners op basis van een studie van het Nivel. Die geeft een voldoende betrouwbare inschatting om keuzes te maken voor de inzet van de ene of van de andere interventie.
Je kunt de vragenlijst binnenkort hier vinden.
2Zie bijv. WODC, Tijdelijk thuis – De positie van Oekraïense vluchtelingen in Nederland, 2024.
In de handreiking Basiscompetenties staat informatie over de kennis, vaardigheden en houding die medewerkers in de opvang zouden moeten hebben om hun werk op het gebied van PSH goed te kunnen doen. Daarnaast kun je er ook tips vinden over het verwerven van deze basiscompetenties en krijg je meer inzicht over het belang hiervan. De doelgroep zijn woonbegeleiders en anderen die op opvanglocaties werken en daardoor regelmatig direct contact hebben met Oekraïense ontheemden.
We hebben de acht competenties uit de handreiking omgezet naar een eenvoudige vragenlijst (zie blauw kader hieronder), die je kunt uitzetten onder het personeel op je locatie, in je gemeente of in je regio.
Naast het peilen van de behoeften aan ondersteuning en zorg van opvangbewoners en het werken aan de vakbekwaamheid van opvangpersoneel is het verstandig regelmatig aandacht te hebben voor hun welzijn. Dat kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld via teamoverleg, intervisie, een enquête of één-op-ééngesprekken. In onze wegwijzer Periodieke peilingen leggen we hier meer over uit.
We hebben de acht competenties uit de handreiking omgezet naar een eenvoudige vragenlijst, die je kunt uitzetten onder het personeel op je locatie, in je gemeente of in je regio.
Bespreek regelmatig met collega's wat er speelt op het gebied van mentaal welzijn op de opvang, hoe je daarbij kan helpen en wat je samen kan organiseren.
Formuleer met elkaar hoe je aankijkt tegen PSH: hoe denk je dat je kunt helpen, wat vind je belangrijk, wat heeft prioriteit ten opzichte van wat?
Stel vast wat de behoeften aan zorg en ondersteuning zijn onder Oekraïense ontheemden en wat opvangpersoneel nodig heeft om bewoners te ondersteunen.
Inventariseer welke ondersteuning en zorg er al is: welke partijen bieden al PSH aan ontheemden en vergelijkbare groepen en wat doen jullie zelf al?
Maak een plan vanuit de vorige twee stappen: wat ontbreekt nog, wat kan beter en hoe ga je daarvoor zorgen? Denk hierbij ook aan de bekostiging.
Op de menukaart PSH-versterking vind je allerlei uitgangspunten, suggesties en good practices.
Dan kun je het LOOP benaderen voor contactinformatie of om mee te denken. Je kunt het LOOP tijdens kantooruren bellen via 088 662 5816 of via de mail.
In het volgende webinar gaan we van 15.30 tot 17.00 in op desillusie. Er lijkt nog geen einde aan de oorlog, en Oekraïense ontheemden kunnen voorlopig waarschijnlijk niet terugkeren. Veel mensen hebben hun toekomstperspectief verloren en ervaren een gevoel van desillusie. In dit webinar wordt ingegaan op dit gevoel van desillusie en hoe je ontheemden daarbij kunt ondersteunen.
Disclaimer
Info@loketoekrainepsh.nl
088 662 5816
Het Loket Ontheemden Oekraïne PSH (LOOP) wordt gesubsideerd door het Ministerie van Justitie en Veiligheid.
Het LOOP verstuurt maandelijks een nieuwsbrief met daarin belangrijke onderwerpen die spelen op het gebied van psychosociale hulpverlening (PSH). Zo lichten we elke nieuwsbrief een vraag uit die binnen is gekomen via de helpdesk en welk advies we daarin hebben gegeven. Ook delen wij regelmatig ‘good practices‘. Dit zijn succesvolle initiatieven uit de praktijk.
Daarnaast kondigen wij belangrijk nieuws aan, zoals nieuwe webinars, werkbezoeken, nieuwe informatie en tips voor het organiseren van de opvang op alle (leef)gebieden voor ontheemden uit Oekraïne.
Volg ons op LinkedIn voor meer nieuws en nieuwe updates.