Keuzehulp voor inzet van psychosociale interventies

Zo’n vier op de vijf Oekraïense ontheemden heeft psychische klachten. Laagdrempelige psychosociale interventies (LPI’s) kunnen helpen die te verminderen en erger te voorkomen. Slechts één op de zeven gemeenten zet echter LPI’s in. Om barrières hiervoor zoveel mogelijk weg te nemen en de inzet van LPI’s te stimuleren hebben we deze handreiking gemaakt.

We vertellen via onderstaande tegels over het belang en financiering van LPI’s, hoe je een keuze kunt maken tussen de verschillende interventies en hoe je ze succesvol kunt inzetten. Het beste kun je alles hieronder tot je nemen. Als je al voorkennis hebt (of haast) kun je je ook beperken tot de hoofdstukken (tegels) die voor jou vooral relevant zijn.

Maar wat je ook tot je neemt: maak een keuze voor een LPI!

Jongeren en volwassenen met een vluchtelingenachtergrond lopen door hun ervaringen een groter risico om psychische klachten te ontwikkelen. Studies laten zien dat een forse groep kampt met milde tot matig ernstige psychische klachten en dat circa 20% een posttraumatische stressstoornis en/of een depressie ontwikkelt. 

Psychische problemen hebben een negatieve invloed op het (toekomstig) functioneren van de vluchtelingen en hun vermogen om te leren, integreren en participeren. Het tijdig signaleren van klachten én het krijgen van goede begeleiding en zorg zijn van groot belang bij de aanpak van psychische problematiek.

Veel vluchtelingen krijgen – om verschillende redenen – vaak te laat (passende) zorg. Milde psychische klachten ontwikkelen vaker naar ernstige klachten. Verschillende studies onder ontheemde Oekraïners laten zien dat de psychische nood onder hen groot is. Iedere ontheemde Oekraïner in Nederland zou daarom op z’n minst toegang moeten hebben tot een laagdrempelige psychosociale interventie (LPI). 

Ze helpen bijvoorbeeld bij het vroegtijdig signaleren van psychische klachten en kunnen ervoor zorgen dat mensen tijdig passende hulp krijgen. Verder richten de interventies zich op het vergroten van de veerkracht en het versterken van de mentale gezondheid. Zo kunnen zij voorkomen dat psychische klachten verergeren.

Ondanks de vele voordelen blijkt uit verschillende analyses dat gemeenten LPI’s nog erg beperkt inzetten, zeker afgezet tegen de grote hoeveelheid psychische klachten onder ontheemden uit Oekraïne.

(Samengevat komt het beeld uit deze analyses erop neer dat zo’n 80 procent van de ontheemden tenminste milde psychische klachten heeft en dat minder dan 15 procent van gemeenten LPI’s inzet. Voor bronnen voor deze en andere uitspraken in dit document, zie de literatuurlijst.)

Moeilijkheden bij het maken van een keuze voor een LPI en de organisatie ervan lijken gemeenten te weerhouden ze in te zetten. 

Zo is niet iedereen even bewust van de voordelen. Daarnaast is het niet altijd helder hoe interventies gefinancierd kunnen worden. Ook heerst het idee bij velen dat Oekraïners een hoge drempel ervaren als het gaat om deelname aan dit soort activiteiten.

Om deze barrières zoveel mogelijk weg te nemen en het gebruik van LPI’s te stimuleren hebben wij deze handreiking opgesteld. Hierin staat wat het belang is van LPI’s, welke financieringsbronnen er zijn en hoe je een keuze kunt maken tussen de verschillende interventies. Ook leggen we uit hoe je een interventie succesvol kunt inzetten.

1. Het belang

Klachten van ontheemden vragen om interventies die erger voorkomen en
veerkracht en integratie bevorderen

2. De implementatie

Werk aan vertrouwen, zorg voor signalering en betrokkenheid, communiceer helder en tijdig, en maak deelname gemakkelijk

3. De overwegingen

Bepaal je keuze o.b.v. leeftijd, doel en groepsgrootte. Let op de kwaliteit van LPI's die je zelf kiest

4. De financiering

Om LPI's te bekostigen kun je de BooO van de NOO en de meerkostenregeling
van VWS gebruiken

5. Start met de Keuzehulp

Deze tool helpt je om op basis van een paar eenvoudige kenmerken te zien welke interventies de meest passende zijn

6. Literatuurlijst

Voor de feiten in deze handreiking hebben we bepaalde bronnen gebruikt

Keuzehulp
Deze tool helpt je om op basis kenmerken te zien welke interventies de meest passende zijn

Leeftijd
Kinderen, jongeren en volwassenen hebben verschillende behoeften en problemen. Bepaal voor welke leeftijd(sgroepen) de LPI nodig is.
Doel
LPI’s richten zich óf op veerkracht en zelfredzaamheid (t.b.v. het voorkómen van mentale problemen) óf op het verminderen van psychische klachten.
Vorm
De keuze tussen een individuele of groepsinterventie is een afweging tussen privacy vs. sociale steun en een gerichte aanpak vs. meer algemene aanpak, en van flexibiliteit in planning en kosten.

Jouw mening telt nu meer dan ooit.

Heb je weinig tijd? Zou je dan deze vraag willen beantwoorden?
Zou het erg zijn als het LOOP volgens jaar niet meer zou bestaan?

Heb je een paar minuten tijd?
Zou je dan een korte vragenlijst willen invullen? Voor ons zijn die paar minuten onbetaalbaar.